Вселенскиот патријарх и Папата се договорија православните и католиците заедно да го слават Велигден

Вселенскиот патријарх Вартоломеј изјави дека одвоеното празнување на Велигден меѓу православните и католиците е „скандал“. Според тоа, папата Фрањо изјави дека „Велигден му припаѓа на Христос, а не на нашите човечки календари“.

Кога постои таков договор меѓу водачите на двете главни гранки на христијанството, православната и римокатоличката црква, јасно е дека се отвора патот за воведување заедничко празнување на Велигден.

Истовремено, целта е тоа да стане трајна практика, а не само за 2025 година, кога и онака на календарот ќе се совпаѓа Велигден на православните и католиците (како и на западњаците, вклучително и протестантите и другите).

Реакции

Во моментов, укинувањето на двојното празнување во христијанството останува повеќе како желба, израз на побожен стремеж, како што постојано нагласуваат Вселенскиот патријарх и Папата.

Сепак, веќе се појавија негативни реакции со различен интензитет од различни кругови: претставниците на Московската патријаршија и нејзините следбеници, вклучително и некои свештеници, политичари и поддржувачи на ултраконзервативни или екстремно десничарски фракции, силно се спротивставуваат на секаков вид зближување со „неистомислениците „ или „еретици“, како што често се нарекуваат католиците. Традиционалната нетрпеливост кон оваа тема им дава идеална можност да се завиткаат во религиозна мантија.

Неизбежно е заедничката намера на патријархот Вартоломеј и папата Фрањо за трајно заедничко празнување на Велигден и братство во Христа да добие пошироко значење од обичните литургиски или догматски прашања.

Заедничкиот Велигден е поврзан и со актуелните геополитички превирања, особено во врска со војната меѓу Русија и Украина. Исто така, во контекст на создавање обединет христијански фронт против опасната радикализација во одредени исламски кругови, долгорочната неподготвеност на двете Цркви да постигнат договор за датумот на одбележување на Неделата на страстите, Распетието и Воскресението Христово, упатува сè освен порака за единство. Ова станува особено значајно во време кога верскиот фанатизам на Блискиот Исток се засилува, со бројни жртви во конфликтите меѓу Израел и муслиманските организации како Хамас и Хезболах, поддржани од теократскиот режим во Иран.

Желбата да се воведе заедничко празнување на Велигден е поврзана и со значаен јубилеј за христијанството: одбележувањето на 1.700 години од Првиот вселенски собор, настан кој освен со неочекувани околности, ќе биде одбележан со свечена средба меѓу патријархот Вартоломеј и Папата Фрањо во Никеја во Битинија, на истото место каде што се одржал соборот во 325 година. Во денешен Изник, во северозападна Турција, водачите на двете Цркви се очекува да ги потврдат своите планови за идното заедништво, почитувајќи ги клучните одлуки донесени на Првиот вселенски собор, свикан од Константин Велики, првиот римски император кој го прифатил христијанството.

Неговата цел била да го заштити христијанството од аријанството, да го воспостави Симболот на верата (верувам) и меѓу другото да постави правило за одредување на датумот за празнување на Велигден.

„Во овој дух, едногласно е изразена желбата“, се вели во неодамнешното соопштение на Вселенската патријаршија, „дека заедничкото празнување на Велигден следната година меѓу источните и западните христијански заедници не е само среќна случајност, туку почеток на воспоставување на заеднички датум за празнување секоја година, во согласност со православието“.

Договор на врвот

Патријархот Вартоломеј истакнува дека се оптимисти бидејќи „има добра волја и подготвеност од двете страни. Навистина е скандал што уникатниот настан на Христовото воскресение се слави посебно!“.

Папата, поддржувајќи ја заедничката прослава, во една од неговите редовни изјави на оваа тема рече: „Колку би било прекрасно кога годишнината од Првиот Вселенски Собор стане почеток на постојан заеднички Велигден“.

Во интервју за италијанскиот весник Avvenire минатиот мај, папата Франциско го изрази своето мислење дека “православните цркви го слават Велигден на 5 мај 2024 година, повеќе од еден месец по западните цркви. Иако се работи за календарски пресметки, сонот сè уште е жив за заедничката прослава“.