Исповед на пилотот на соборениот Ф-117: Еве што се случи во Буѓановци во 1999 година!

Дејл Зелко, пилотот на „невидливиот“ авион Ф-117 кој беше соборен од српската ПВО на четвртиот ден од НАТО агресијата во 1999 година, конечно ја откри својата страна од приказната за тој судбоносен настан.

На 27-ми март 1999 година, на третиот ден од почетокот на НАТО агресијата врз нашата земја, точно во 21:41 часот, кај селото Буѓановци беше погоден „невидливиот“ јуришен авион Ф-117, гордоста на американската авијација, а овој настан одекна силно во светот, бидејќи една мала земја испрати јасна порака дека со срце и вештина може да се спротивстави на напредната воена машинерија. Дејл Зелко, пилотот на тој авион, раскажа како го преживеал соборувањето и како подоцна бил извлечен во голема акција за спасување.

На тој 27-ми март, тој полетал од базата Авијано во Италија, движејќи се прво кон северна Србија, а потоа се спуштал кон југ кон Белград, каде што фрлил две ракети воздух-земја од по 900 килограми, и како што пред неколку години раскажа во серијалот „Никого не оставаме“ за „Национална географија“, уште додека летал кон Белград го следело невреме и имал лошо претчувство.

Зелко изјави дека „невидливиот“ авион не може да комуницира со базата и знаел дека неговите нема да знаат ако нешто му се случи, а гледајќи ги невремето облаци во мракот, почувствувал некоја тежина од глава до пети, и всушност, како што рече, бил преплашен.

Откако ја погодил целта, тој планирал да се врати во базата, но во тој момент започнала да дејствува српската противвоздушна одбрана.

Беа испукувани ракети, од кои, како што раскажа, веќе првата можела да го собори, и откако избегнал неколку ракети, една го погодила во крилото, по што авионот почнал да паѓа, но Зелко не можел да се катапултира поради брзото нуркање.

Пилотот раскажа дека во тие моменти низ глава му минувале сите можни мисли, неговиот живот, семејството, сликата како тагуваат над неговиот ковчег, авионот што паѓа, и одеднаш се нашол во седиште кое паѓа, па морал да се ослободи од него, во што некако успеал и почнал да се спушта со падобран.

Зелко успеал да се катапултира и со падобран да се спушти на земја, паѓајќи во атарот на сремското село Буѓановци.

„Тогаш размислував само како долу ме чекаат српски војници, бидејќи штотуку им го бомбардирав главниот град“, се присети Зелко.

Тој почувствувал олеснување кога воспоставил врска со базата, но со часови останал во каналот, а во далечината слушал возила и хеликоптер, и одеднаш слушнал дека некој е покрај него, па видел куче на петнаесетина метри од него, извадил нож и чекал, но кучето се свртело и побегнало.

Кога конечно пристигнал хеликоптерот од Тузла, се појавил нов проблем – уредот за инфрацрвен сигнал се расипал, а на радио се слушало „јави се, не те гледаме“.

Зелко скокнал од каналот и запалил сигнална ракета, чекајќи кој прв ќе го фати, а потоа притрчале двајца војници, за кои не знаел чии се додека не проговориле на англиски јазик.

„Следниот ден ја повикав ќерка ми и ѝ го честитав десеттиот роденден, и дури тогаш сфатив дека сум спасен“, рече Зелко.

Жителите на селото Буѓановци сѐ уште сакаат да се пофалат и да ги прераскажат своите доживувања од НАТО агресијата во 1999 година.

„Бев таа вечер во центарот кога видовме како нешто светка на небото! Се разбегавме. Јас бегав на мотор. Возев, гледав во небото и чекав да падне на мене. Втрчав во куќата и ги прегрнав децата, се молевме да останеме живи“, се сеќава еден жител на Буѓановци на тој 27-ми март 1999 година.

Војската на Југославија му го спаси животот на пилотот

Иако Американците започнаа мисија за спасување и го извлекоа пилотот на Ф-117, Дејл Зелко, неговиот живот вистински го спаси Војската на Југославија.

Соседите раскажуваат дека околу 15 ловци со пушки тргнале кон нивите со намера да го фатат пилотот, но војската ги спречила во тоа, а кога се разденило, настанало големо веселие кое е овековечено на познатите фотографии.

„Се качив на крилото, луѓето се веселеа, се играше ужичко оро, се пееше. Често се сеќаваме на тоа, ќе го паметиме додека сме живи. Ни осамнаа три сонца кога заврши бомбардирањето“, изјави своевремено жител на селото Буѓановци за Курир.

Веселбата траеше до утрото

Јован Јовановиќ (65), кој таа ноќ бил дежурен на осматрачницата, додава дека е чиста среќа што авионот паднал на нива, а не на куќи.

„Кој и да гледал во небо имал чувство дека тоа нешто ќе падне на него. Народот дојде да види какво е тоа чудо ‘невидливо’“, ни раскажува Јовановиќ и додава дека веселбата траела до следното утро, кога некои луѓе земале делови од авионот, некои ги продавале, додека сигурно има и такви кои ги чуваат како спомен, и за тоа се зборува и ден-денес, бидејќи тоа е историски настан.

„Да ја знаев вистината…“

Дејл Зелко дојде во Србија во 2012 година и тогаш беше гостин на Золтан Дани, офицерот кој го собори во 1999 година заедно со својата единица.

Зелко, заедно со своите две деца, беше гостин на Дани во неговата куќа во Ковин, а средбата се случи во пресрет на премиерата на вториот дел од филмот за соборувањето на Ф-117 и дружењето на двајцата офицери кои беа на спротивставени страни.

„Да ја знаев вистинската вистина за ситуацијата во Србија, немаше да учествувам во бомбардирањето“, му се довери Дејл Зелко, американскиот пилот, на својот сегашен пријател Золтан Дани, кој со својата единица го собори неговиот „невидлив“ Ф-117А на 27-ми март 1999 година.

Золтан Дани раскажа дека редовно се слуша со Зелко, со кого во меѓувреме станале пријатели, како што напиша Блиц, и дека Зелко верувал во поинаква состојба и сите пилоти биле убедени дека во Србија носат слобода и демократија, но подоцна сфатил дека позадината на сѐ било нешто друго и дека Србија била бомбардирана од политички причини.

Золтан Дани, полковник на противвоздушната одбрана на Војската на Југославија, командуваше со 3-от ракетен дивизион на ПВО, 250-та ракетна бригада на 27-ми март 1999 година, кога неговата единица го собори „невидливиот“ Ф-117, како и пилотот Дејл Зелко во атарот на сремското село Буѓановци.

За него и за американскиот пилот беа снимени и два филма – „21 секунда“, а потоа и „Втора средба“, во режија на Жељко Мирковиќ.

Зелко повеќепати изрази жалење што ја бомбардирал Србија.