Кашмир повторно жариште: Ќе ризикуваат ли Индија и Пакистан војна по нападот врз 26 туристи?

Крвав напад во Кашмир ја зголеми тензијата меѓу Индија и Пакистан. Во вторникот (22 април) во Пахалгам беа убиени најмалку 26 туристи. Ова е најсмртоносниот милитантен напад во регионот од 2019 година.

Жртвите беа цивили на одмор во индискиот дел на Кашмир. Нападот е брутален и симболичен удар. Ја руши кревката слика на нормалност што Индија се обидува да ја изгради.

Поради комплицираната историја на Кашмир, експертите очекуваат реакција. Регионот е спорен меѓу Индија и Пакистан. Двете земји имаат нуклеарно оружје.

Индиски одговор и ризици

Њу Делхи реагираше брзо по нападот. Затвори граничен премин, суспендираше договор за вода и протера дипломати. Министерот за одбрана Рајнат Синг вети „силен одговор“. Акцијата ќе биде и против напаѓачите и против организаторите.

Според аналитичарите, прашањето не е дали, туку каков ќе биде одговорот. „Најверојатно ќе следи силен одговор“, вели воениот историчар Сринат Рагаван. Тој потсетува на претходните одмазди по нападите во Ури (2016) и Пулвама (2019).

Во 2016 Индија изведе „хируршки напади“ преку Линијата на контрола (LoC). Во 2019 изврши воздушни напади длабоко во Пакистан (Балакот). Пакистан тогаш возврати, што доведе до воздушни борби.

„Ќе биде тешко владата да дејствува под тој праг“, смета Рагаван. „Пакистан веројатно ќе одговори. Ризикот, како и секогаш, е погрешна проценка – од двете страни“, додава тој.

Анализи и можни опции

Аналитичарот Мајкл Кугелман смета дека цивилните жртви го зголемуваат ризикот. Особено ако Делхи претпостави пакистанска вмешаност. Постои огромен јавен притисок во Индија за силна реакција.

„Политичката придобивка би била значајна… Но, одмаздата може да предизвика сериозна ескалација“, предупредува Кугелман.

Кристофер Клари од Универзитетот во Олбани гледа две опции за Индија. Прво, продолжување на прекуграничните престрелки, бидејќи примирјето од 2021 е кревко. Второ, повторување на напади како во 2019 (воздушни, ракетни).

„Ниту една опција не е без ризик“, вели Клари. Тој додава дека САД се фокусирани на други кризи. Можеби нема да можат да помогнат во посредување.

Нуклеарната димензија

Фактот дека и двете земји се нуклеарни сили ја зголемува опасноста. „Нуклеарното оружје делува и како закана и како ограничување“, вели Рагаван. „Секој одговор ќе се обиде да изгледа прецизен и контролиран.“

Кугелман потсетува на моделот од конфликти како Израел-Иран. Ограничени напади проследени со дипломатија. „Но, секогаш постои ризикот нешто да тргне наопаку“, вели тој.

Поранешниот пакистански амбасадор Хусаин Хакани смета дека се можни ограничени удари. Слично како во 2016 година. Тие ѝ одговараат на индиската јавност, а Пакистан не мора да возврати. Сепак, ризикот од пакистански одговор постои.

Без разлика на одлуката, ризикот од ескалација е реален. Индија исто така ќе мора да се соочи со безбедносните пропусти. Тие го овозможија овој напад среде туристичка сезона.