Опустошената куќа на Есма Реџепова – сведоштво на заборавот: Остатоци од некогашниот сјај

Есма Реџепова, неповторливата кралица на ромската музика, остави неизбришлив белег на балканската музичка сцена. Во 1976 година, таа беше прогласена за најоригиналната пејачка во Индија, со што го зацврсти своето место меѓу 50-те најдобри вокали во светот.

Но, освен со музиката, Есма беше позната и по нејзиниот огромен хуманитарен ангажман. Двапати номинирана за Нобелова награда, таа беше симбол на борбата за помош на децата со посебни потреби и постарите. Како вистинска мајка, таа со гордост одгледа 47 посвоени деца, кои заедно со нејзиниот сопруг, Стево Теодосиевски, ги растеше со неограничена љубов и посветеност.

Сепак, она што го видовме при нашата посета на Скопје, остава тажен впечаток. Куќата која некогаш била полна со живот, денес е само празна обвивка. Сместена во еден уединет дел од Скопје, домот на Есма стои запуштен, обраснат со плевел и трева, како нем сведок на времето што го однесе сето она што некогаш било драгоцено во него.

Внатрешноста на куќата е уште пострашна. Просториите се тивки и празни, со поломени прозорци и разфрлани лични предмети. Од куќата е однесено речиси сè – само неколку траги останале од некогашниот дом на славната пејачка. На ѕидовите сè уште висат семејни фотографии и спомени од заедничкиот живот со нејзиниот сопруг Стево. Еден од најтажните моменти беше забележувањето на стариот крст кој ѝ припаѓаше на Стево, оставен во аголот, како да сведочи за болката од заборавот.

Она што Есма го сонувала за својот дом е далеку од реалноста што ја затекнавме. Таа имала визија домот да стане мултифункционален објект каде би се одржувале хуманитарни настани, но и културен центар во кој би се собирале млади таленти од различни области. Наместо тоа, домот сега е место на заборав, каде нејзината огромна оставнина полека се губи.

Остатоци од нејзините фустани сè уште стојат во гардеробата, неми сведоци на времињата кога таа била на врвот на својата кариера. Тие фустани, кои некогаш блескале на сцените ширум светот, сега пропаѓаат во тишината и запуштеноста. Куќата, која некогаш била преполна со живот, музика и љубов, сега е само сенка од минатото.

Тишината во овие простории е мачна, а чувството на заборав е силно присутно. Есма Реџепова, која остави зад себе огромно музичко и хуманитарно наследство, изгледа дека е заборавена од сите. Нејзиниот дом, кој некогаш бил симбол на нејзиниот живот и достигнувања, сега е оставен на милост и немилост на времето. Оваа тажна слика на куќата ја одразува и болката од постепеното избледување на нејзиниот огромен придонес кон општеството и културата.

Секоја просторија, секоја фотографија и секој предмет раскажува приказна за славните времиња на оваа голема жена. Но, исто така, раскажува и за немарноста на општеството кое ја оставило да исчезне од колективната меморија. Куќата на Есма Реџепова стои како симбол на заборавот, но и како потсетник за тоа колку брзо забораваме на оние кои дале сè од себе за другите.

Додека се движевме низ пустите простории, не можевме да избегнеме чувство на тага и горчина. Есма, која некогаш го осветлуваше светот со својот глас и добрина, сега е оставена во темнината на времето.