Книгата што ја сакаа генерации: По 50 години од култната серија, „Волшебното самарче“ веќе не е лектира

Годинава се одбележуваат 45 години од смртта на писателот Ванчо Николески. Се навршуваат и 50 години од премиерата на култната детска серија „Волшебното самарче“. Серијата е снимена според неговото најпознато истоимено дело.

Значењето на „Волшебното самарче“

Ванчо Николески потекнува од Дебрца, од родот Мацковци. Неговото родно Мацково е овековечено во романот. Таму живеат главните ликови. Книгата раскажува приказна за млад херој од НОБ.

Романот е објавен во 1962 година. Набрзо станал задолжителна лектира во основното образование. Интересно е што бил лектира не само во Македонија. Се изучувал и во другите југословенски републики. Со ова, Николески стана еден од ретките македонски автори со таков статус.

Постојат бројни изданија на книгата на српско-хрватски јазик. Издадени се од повеќе издавачи, на кирилица и латиница. Последното такво издание е од 1990 година.

Популарната ТВ серија

Инспирирана од романот, ТВ Скопје сними телевизиска серија. Редакцијата за деца собрала импозантна актерска екипа. Се снимало на локации во Дебрца и Охридско.

Серијата стекнала огромна популарност низ цела Југославија. Централниот лик Трајче го толкуваше младиот Игор Џамбазов. Оваа улога го направи исклучително популарен. Серијата е емитувана повеќепати и неодамна беше дигитално реставрирана.

Исфрлена лектира – заборавена историја?

„Волшебното самарче“ остана лектира и во независна Македонија. Сè до пред неколку години. Тогаш, по сугестија на Министерството за образование, била исфрлена од списокот.

Сега Ванчо Николески е застапен само со романот „Гоце Делчев“. Нема јавно образложение зошто оваа значајна книга повеќе не е лектира. Новите генерации нема да учат за Мацково и младиот Трајче. Нема да знаат ниту за магаренцето Дорчо и „волшебното“ самарче.

Со тоа полека се заборава и Дебрца. Се заборава и нејзината улога во Втората светска војна. Споменот на Ванчо Николески денес го чуваат главно неколку здруженија. Тоа се здружението „Мацково“ од Охрид и Друштвото на писателите.

Старите изданија од Југославија сега се продаваат онлајн. Македонските веројатно можат да се најдат по библиотеки. Серијата е достапна и на Јутјуб. Сепак, Македонската телевизија одамна нема снимено нова серија за деца.